بررسی حساب‌های سرمایه‌گذاری محدود شده و محدودنشده از منظر حسابداری اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار حسابداری، دانشگاه تهران

2 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران

3 دکتری حسابداری، پردیس بین‌المللی کیش دانشگاه تهران

چکیده

بین افشای سپرده­های بلندمدت در صورت‌های مالی بانک‌های ایرانی و خارج از ایران، تفاوت‌های چشم­گیری وجود دارد. در عرصة بانکداری اسلامی بین­المللی سپرده­گذاری بر خلاف ایران (و استفاده از وکالت) با استفاده از عقد مضاربه صورت می­گیرد. این اختلاف، به تفاوت در افشای سپرده­های سرمایه­گذاری بلندمدت در صورت‌های مالی بانک‌ها انجامیده است. در ایران، سپرده­گذاری­ها به عنوان بدهی ارائه می‌شوند. در عرصة بانکداری‌ اسلامی بین­المللی حساب‌های سرمایه­گذاری (سپرده­ها) به دو دستة محدودشده و محدودنشده تقسیم می­شوند. حساب‌های سرمایه­گذاری محدودشده بر اساس دو دیدگاه رایج به عنوان بدهی و یا بین بدهی‌ها و سرمایه نمایش داده می­شوند. اطلاعات مربوط به حساب‌های سرمایه­گذاری محدودشده نیز در یک صورت مالی مجزا با عنوان صورت تغییرات در سرمایه‌گذاری‌های محدودشده، افشا می­گردد. مقالة حاضر، چالش مذکور را به روش پیمایشی مورد بررسی قرار داده و نظر خبرگان حسابداری را با استفاده از ابزار پرسشنامه اخذ نموده است. بر اساس نتایج به‌ دست ‌آمده، خبرگان حسابداری تقسیم­بندی حساب­های سرمایه­گذاری به محدودشده و محدودنشده، و رعایت رویه­های افشای مربوط را در ارتقای شفافیت مالی بانک‌ها مؤثر می­دانند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Studying Restricted and Unrestricted Investment Accounts in Islamic Accounting

نویسندگان [English]

  • Sasan Mehrani 1
  • Gholamreza Karami 1
  • Hojat al-Islam Valmislemin Ali Hosseini 2
  • Alireza Ramrouz 3
1 Associate Professor of Accounting, Tehran University, Tehran
2 Assistant Professor of Jurisprudence and Islamic Principles, Imam Sadiq (as) University, Tehran
3 PhD Student of Accounting, Kish International Campus, Tehran University
چکیده [English]

Differences between Iran and other countries adopted Islamic contracts in deposition investment accounts and banks financial statements disclosure are one of Islamic challenges. In international Islamic banking zone, Investment accounts are classified into two groups called restricted and unrestricted accounts; based on the type of accounts, proper disclosure procedure would be different. In addition to the challenge stated above, this article aims to study adopted Islamic contracts in deposition and introduce restricted and unrestricted accounts and their disclosure procedure. Survey method has been adopted to achieve an appreciated answer to the explained challenge and accounting experts opinion has been included via questionnaire. According to the results, most experts believe that convergence into disclosure methods in international Islamic banking is effective in improving banks, financial transparency. Also, the results show that experts disagree with classification of disclosing investment accounts in a separated category between liabilities and shareholders’ equity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic accounting
  • Disclosure
  • Islamic banking
  • Restricted and unrestricted investment accounts

مراجع

باباجانی، ج. و شکرخواه، ج. (1391). ”مدل مناسب حسابداری برای بانکداری اسلامی در ایران“. فصلنامه بورس اوراق بهادار، سال پنجم (17)، 163-192. ##
بازرگان، ع. (1391). مقدمه‌ای بر روش­های تحقیق کیفی و آمیخته. تهران: انتشارات دیدار. ##
حاجیان، م.ر. (1390). موانع و مشکلات اجرای عقود مشارکتی در سیستم بانکی. پروژة مطالعاتی پژوهشکده پولی و بانکی، قابل دسترس در:
http://www.mbri.ac.ir/userfiles/file/monthly.##
سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی. (1389). استانداردهای حسابداری مؤسسات مالی اسلامی. ترجمه: علی‌اکبر جابری، تهران: انتشارات سازمان حسابرسی. ##
سهیلی، ک. (1387). ”مقایسة نظری کارایی بانکداری غیرربوی و ربوی در تجهیز و تخصیص منابع“. مطالعات اقتصاد اسلامی، 1 (1)، 113-138. ##
صیدی، ح.ا. (1387). ارائۀ مدلی برای گزارشگری مالی در بازار سرمایه اسلامی؛ نمونۀ موردی ایران. پایان‌نامة دکتری، دانشگاه علامه طباطبائی. ##
عضدانلو، ح. (1388). آشنایی با مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی، تهران: نشر نی، چاپ سوم، 165. ##
کاکاوند، ع. (1389).Spss ، کرج: انتشارات سرافراز. ##
محرابی، ل. (1393). معرفی روش‌های تأمین مالی اسلامی در کشورهای مختلف. پژوهشکدة پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، قابل دسترس در :
http://mbri.ac.ir/Default.aspx?PageName=News&Action=Subjects_Details&ID=151038. ##
مصباحی‌مقدم، غ.، رحیمی، س.ع.ا. و کاوند، م. (1389). ”بررسی فقهی و حقوقی اوراق بهادار مضاربه“. اقتصاد اسلامی، 10 (38)، 147-174. ##
Abdul-Rahman, A.R. & Shariff, R.A.M. (2003). “An Exploratory Study of Accounting on Ijarah as Practiced by Malaysian Financial Institutions”. International Journal of Islamic Financial Services, 5 (3): 1-15. ##
Akhtar, A. (2011). at the Islamic Financial Intelligence Summit (IFIS). Text of speech available at: http://www.bis.org/review/r111117e.pdf?frames=0). ##
Aljedaibi, T. (2014). Fair Value Measurement and Islamic Financial Institutions: The Shariah Perspective and the Case of Saudi Banks. A thesis submitted for the degree of Doctor of Philosophy, University of London. Available at:
http://pure.rhul.ac.uk/portal/files/20364710/Talal_Aljedaibi_PhD_Fair_Value_Measurement_and_Islamic_Financial_Institutions.pdf. ##
Ayub, M. )2007(. Understanding Islamic Finance. John Wiley & Sons, Ltd, England. ##
Bucheery, R. (2001). True and Fairview – An Islamic perspective. Thesis submitted for degree of PhD, University of Surrey. ##
Financial Accounting Standard (FAS) No. 1. (2010). General Presentation and Disclosure in the Financial Statements of Islamic ‎Banks and Financial Institutions. ##
Emerging Market Centers. (2014). World Islamic Banking Competitiveness Report 2013-14 ##.
Gillham, H. )2000(. Case Study Research Methods. 1st South Asian Edition 2005, Brijbasi Art Press Ltd., Noida, U.P. India. ##
Haniffa, R. & Hudaib, M. (2007). “Locating Audit Expectations Gap within a Cultural Context: The Case of Saudi Arabia”. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 16 (2): 179-206. ##
Ibrahim, S.H.B.M. (2000). The Need for Islamic Accounting: Perceptions of Its Objectives and Characteristics by Malaysian Muslim Accountants and Accounting Academics. University of Dundee, Dundee. ##
Kahf, M. (2005(. Basel II: Implications for Islamic Banking Paper presented at the 6th International Conference on Islamic Economics and Banking, Jakarta, Nov 22-24. ##
Karim, R.A.A. (2001). “International Accounting Harmonization. Banking Regulation, and Islamic Banks”. The International Journal of Accounting, 36 (2): 169-193. ##
Karim, R.A.A. (1995). “The Nature and Rationale of a Conceptual Framework for Financial Reporting by Islamic Banks”. Accounting and Business Research, 25 (100): 285-300. ##
Gillham, H. (2000). Case Study Research Methods, 1st South Asian Edition 2005, Brijbasi Art Press Ltd., Noida, U.P. India. ##
Malaysian Accounting Standards Board. (2012). A Word about Islamic Finance: Part I. available at: www.MASB.org. ##
Mohamed Sultan, S.A. (2006). An Overview of Accounting Standards for Islamic. Financial Institutions. Finance Bulletin (Jan-Mac 2006). ##
Murtuza, A. (2002). “Islamic Antecedents for Financial Accountability”. International Journal of Islamic Financial Services, 4 (1): 1-19. ##
Napier, C. (2009). “Defining Islamic Accounting: Current Issues, Past Roots. Accounting History, 14 (1-2): 121-144. ##
Qaradawi, Y. (1995). The Role of Values and Ethics in Islamic Economy (In Arabic). Cairo, Eygpt: Dar Wahba Seminar. ##
Shubber, K. and Alzafiri, E. (2008). “Cost of Capital of Islamic Banking Institutions: an Empirical Study of a Special Case”. International Journal of Islamic and Middle EasternFinance and Management, 1 (1): 10-19. ##
بررسی‌های حسابداری
دوره 2، شماره 8
آذر 1394
صفحه 71-92

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار